Wat mag een Landrover Series III trekken

[Moddermaniak]

Hey,

Ik ben aan het kijken om een Landrover series III 88" te kopen. Nu zou ik graag incidenteel een aanhanger/ambulance willen trekken van ongeveer 1600 kg. Mag een series zo veel trekken? en kan een Series dit aan? of moet ik dan een 109 hebben?

Groetjes Francesco

[henk ......Darwin lw 88]

Hoi Francesco,

De serie,s 88 of de 109 hebben de zelfde motor en aandrijflijn, behalve de stage one die heeft een V8.
Met een gekeurde trekhaak dacht ik 2000 kilo voor de serie,s.

grt Henk........

[Lar:-) Croft]

Kan wel maar als je er de snelweg mee op wilt zou het wel eens kunne tegen vallen.


Gr Paulo

[plaetje]

hij mag van 0 tot 3500kg trekken

0 zonder trekhaak
van 0 tot 750kg met een trekhaak
en de andere gewichten met een gekeurde trekhaak

jo

[bambam]

Hee Francesco
Als je een 88 neemt en je gaat aan de slinger met 1600 kg achter je kont heb je geen moer te vertellen .
met een 109 iets meer maar het gaat ook om het vermogen.
Als tie aan de slinger gaat moet je gas over hebben om m recht te trekken.
Dus vul zelf maar in en mischien kan een ander er nog meer over kwijt


Haaietoo Rene

[waalring-11e-echelon]

Ik heb een 88" 2a diesel,en hij mag 2000 kg trekken op het kenteken. Ik heb er een caravan van 1200 kilo achter gehad in Nederland. Vlak en op de snelweg 80 ging prima, echter invoegen op een wat korte invoegstrook werd een hachelijk avontuur.
Een brug komt hij goed op(diesel)als je eenmaal snelheid hebt. Ga dit jaar naar Frankrijk met de caravan tot max 1000 kilo beladen. Lijkt mij goed te doen mits je niet de grote snelwegen neemt (hellingen).De Laro weegt leeg al ruim 1500 kilo en met 2 personen en bagage lijkt het mij totaal geen probleem een caravan te trekken. Schijfrem conversie lijkt mij wel een overweging trouwens.

[Roald DI TDI&3.9V8]

elke laro vanaf series II, mag zover ik weet 3.5 ton trekken mits met een gekeurde trekhaak

[plaetje]

ik heb ook een caravan gehad van 780kg en tot 1100kg geladen en er mee naar frankrijk en luxenburg gereden.
en mijn auto is een 88 d met een iegen gewicht van 1705kg op kenteken en in werkelijkheid 2010kg.
als ik de bergen op de E25 op moest van luik naar het zuiden viel die terug maar ik kon de oostblok truks nog altijd voorbij.
ik heb een trekhaak tot 2000kg gekeurd

jo

[Teun]

.. die er echter niet is ...

Groet,
Teun
<img src="[www.stage-one.nl];
<a href="[landrover.smoelenpagina.nl] in het Smoelenboek</b>

[waalring-11e-echelon]

Bij slingeren gas geven?? Ik heb veel ervaring met de caravan in bijna heel Europa en diverse cursussen gevolgd. BIJ SLINGEREN GAS GEVEN IS EEN FABELTJE!! (les 1) als de aanhanger geremd is.

[plaetje]

er is zeker een trekhaak van 3500kg bel brinks maar eens (en schrik meteen van de prijs)

jo

[Dennis101]

De Brink 935 mag maar tot 2000kg gebruikt worden en meer zijn er niet.

Dennis B.

[Momenteel fietser]

Op de cursus heb ik ook geleerd en geprobeerd om bij slingeren vol op de remmen te gaan en dat werkt inderdaad. Dit alleen als het slingeren heel erg is natuurlijk. Ze hebben mij verteld nooit gas te geven omdat dat de slingerbeweging groter maakt. Ik denk dat de series uitstekende trekkers zijn door de grote wielen en door het hoge eigen gewicht.
Je moet alleen geen haast hebben maar komen zal je er.

Dat is dacht ik ook waar die voor ontworpen is.

Arnold.

<img src="[www.mijnalbum.nl];

[Moddermaniak]

Bedankt voor de vele tips..

Misschien een vraag voor een ander topic maar wat is een redelijke prijs voor een series III 88 of 109???Graag technisch ok maar een beetje werk is geen probleem!

Groeten,

Francesco

[wietse 109 en daf 314]

hoi ik rijd regelmatig met mijn 109 pickup en geremde polynorm aanhanger met 3 kuub hout bij me totaalgewicht combinatie is ongeveer 4300 kilo gaat wel maar duurt erg lang ongeveer een kilometer voor je 70 rijd.

gaat wel maar schiet niet op.

gr wietse

[plaetje]

en je kunt ze een laten maken die het wel kan
ik ben er geweest en heb gevraagd
ze maken er ook op maat en laten het ook keuren alleen de prijs

jo

[mennonegra]

3.5 ton gaat wel maar je moet wel ff wat over hebben qua motor vermogen

[plaetje]

dat weet ik van het vermogen. daarom zit er bij mij oor een 2,5 NA in
en maar een trekhaak van 2ton

jo

[Apke]

Hoi Francesco,

Ik heb laatst 2,5 ton achter mijn 109 2.25D gehangen. Hoewel de aanhanger geremd was, was ik blij met het gewicht en het remvermogen van het trekkende voertuig.

Een standaard 88 heeft bij de voorste remtrommels 1 remcilinder per trommel. Een 109 heeft 2 remcilinders per trommel. Uiteraard is alles aanpasbaar en zo rijden er nu ook 88'ers rond met twee remcilinders per trommel.

Het voordeel van een diesel is dat deze gemaakt is om te trekken (en niet voor snelheid). Ondanks dat er 2,5 ton achter hing wisten we toch de 80 net wel te halen (met een aaaaaaaaaanloop).

Oh .... volgens de RDW mag mijn Landrover 2 ton trekken (onderweg kwamen we er pas achter dat het mini kraantje in combinatie met de aanhanger ietsje meer woog )

Mijn conclusie:
2 ton ... Yep het kan met een 2.25d, maar voor het comfort liever geen lange afstanden en niet te vaak.

Apke

[Gerben tB]

<img src="[members.home.nl];

Wel met nieuwe APK

[Hermen Vlothuizen]

"Nu zou ik graag incidenteel een aanhanger/ambulance willen trekken van ongeveer 1600 kg. Mag een series zo veel trekken?"

Land Rover zelf publiceerde hierover het onderstaande tabelletje.

Hermen

<img src="[landrover.vlothuizen.nl];

[Aad Koene]

Gelukkig is het dan ook niet te lezen ..........


Aad Koene
LR S2a 109" Stawag 2,5 Tdi RHD Safari "Tinkerbell" <img src="[www.lrch.nl] width=220>
LR S1 86" Pick-Up LHD "Prik-Up"

<b>Meer Vragen is Meer Weten, Meer Weten is Meer Vragen</b>

[Robert W]

Helaas, bij de RDW kom je niet hoger dan 2000kg.
3500kg krijg je alleen op papier als ze zich vergissen.
Lijkt me beter ook met die trommelremmen.

[Jeroen]

Hoi Francesco,

er is maar 1 goedgekeurd type trekhaak voor series en dat is de brink 935 en daar mag nooit meer dan 2000 achter. Hermen zal je vertellen dat landrover zelf rond de 1600 of 1800kg al genoeg vond en de RDW weet niet beter dan 2000kg voor de series.
Andere opties zijn er niet.

Incidenteel kan je er dus best een flinke trailer achter gooien, maar verwacht geen vuurwerk natuurlijk. Alles wat je met een E-rijbewijs hebt geoefend komt goed van pas. Het is houden en keren met een dergelijke lading. Ik heb er zelf geen moeite mee, maar lang niet iedereen is daar even vertrouwd mee.

Suc6,

/Jeroen IIA '63

[Ron109LPG]

Ik heb een goedgekeurde Brink trekhaak tot 3000KG maar het probleem is dat voor dit type wagen Landrover Nederland maar een verklaring af geeft tot 2000KG.
Dit kan je dan door het RDW op je kenteken bij laten schrijven.
Pas als dit op kenteken staat en je hebt een type goedgekeurde trekhaak voor jouw type wagen er onder, mag je meer dan 750 kg trekken.
Als een van die zaken niet in orde is, kan je verzekering je uitsluiten voor betaling als er een ongeval plaats vind, ongeacht of je nu wel of niet schuldig bent omdat je met een combinatie op de openbare weg bent geweest die daar formeel niet mocht rijden.
Een ander probleempje is dat als er bijvoorbeeld op je kenteken staat dat je 1500 KG mag trekken (zoals de meeste grote wagens in Nederland) je niet met bijvoorbeeld een lege twee paard trailer achter die auto mag rijden! Ook als is het echte gewicht op dat moment maar 600 KG de trailer mag 2000KG wegen en de gewichten vermeld op de kenteken bewijzen dienen overeen te komen, met dien verstande dat als de wagen meer mag trekken dit natuurlijk geen probleem is. Waarom is dit? Gewoon gemakkelijk voor de controle ambtenaar (politie), staat op het kenteken van de aanhanger 2000KG max totaal gewicht, Dan moet dit ook minimaal op het kenteken staan van het trekkende voertuig, zo niet FOUT.
Een bekend gegeven in dit alles is dat sommige wagens belachelijk veel mogen trekken. Denk maar eens aan de goede oude Daihatsu Taft deze weegt zelf maar 1200KG maar mag met een 1600 cc motortje wel 2000KG trekken.

Groetjes,
Ron & Laura

[Dennis101]

Welk type trekhaak is dat dan en zijn alle bevstigingsmiddelen (dus ook de adapterplaat) van deze trekhaak dan ook ontworpen voor een Land Rover 109?

Dennis B.

[Erik750SF]

op je kenteken staat dat je 1500 KG mag trekken (zoals de meeste grote wagens in Nederland) je niet met bijvoorbeeld een lege twee paard trailer achter die auto mag rijden! Ook als is het echte gewicht op dat moment maar 600 KG de trailer mag 2000KG wegen en de gewichten vermeld op de kenteken bewijzen dienen overeen te komen. einde citaat.

Volgens mij mag dit met BE wel??

Groeten,

Erik750sf

Stawag 109 6-cilinder
<img src="[www.landroverwereld.nl]; height="200">

[Laurens - laroChunky:)]

Rijden met BE staat toe dat je combinatie boven de 3500 kg mag wegen en wat rekensommetjes tussen verhouding trekkende auto / aanhangwagen.
Vaak is het zo dat je blijft hangen in de 750 kg. karretjes: daarover geen discussie. De grens B / BE zit m in de wagentjes met max. toelaatbaar gewicht tot zo'n 1500 kg. (uitzonderingen daargelaten)
De exacte rekensommetjes zijn al eens eerder besproken (zie CBR bijvoorbeeld)

Waar het om gaat in bovenstaande posting:
bij zowel B als BE geldt dat je nooit zwaarder mag trekken dan het kentekenbewijs toelaat. En dan gaat het om mat maximaal toelaatbare gewicht van de aanhangwagen. Wat Ron zegt klopt dus wel.

[Ron109LPG]

De haak is niet specifiek voor de 109 maar voor de civiele achterbalk ontworpen en goedgekeurd tot 3000KG, blijft het "probleem" dat je ook na registratie op het kenteken maar een aanhanger met maximum totaal toelaatbaar gewicht van 2000KG mag trekken, tenminste als je er het rijbewijs voor hebt.
Ron & Laura

[Ron109LPG]

Dank u.
Als voormalig politie man heb ik er dan ook al een paar keer voor moeten schrijven.
Overigens is het een economisch delict en dus geen overtreding als je toch de grens over gaat voor wat het gewicht betreft, wat weer tot gevolg heeft dat het best zwaar bestraft kan worden.
(hoe het tegenwoordig zit met de strafmaat weet ik niet)
Wat een groter probleem kan zijn is de aansprakelijkheid bij een eventuele aanrijding.
Ron & Laura (met 2000KG op kenteken)

[Frans Bonnes]

<i>Een ander probleempje is dat als er bijvoorbeeld op je kenteken staat dat je 1500 KG mag trekken (zoals de meeste grote wagens in Nederland) je niet met bijvoorbeeld een lege twee paard trailer achter die auto mag rijden! Ook als is het echte gewicht op dat moment maar 600 KG de trailer mag 2000KG wegen en de gewichten vermeld op de kenteken bewijzen dienen overeen te komen, met dien verstande dat als de wagen meer mag trekken dit natuurlijk geen probleem is. Waarom is dit? Gewoon gemakkelijk voor de controle ambtenaar (politie), staat op het kenteken van de aanhanger 2000KG max totaal gewicht, Dan moet dit ook minimaal op het kenteken staan van het trekkende voertuig, zo niet FOUT</i>

Jij bent fout, mag namelijk wel.
Mag misschien niet voor je rijbewijs, maar voor je kenteken enz wel.

FB

[Frans Bonnes]

Alleen voor het rijbewijs geldt dat, niet voor je kentekenbewijs.
Ik mag met mijn laro, max aanhanger gewicht 2000kg, een lege aanhanger trekken van 1000 kg, met een max-totaal gewicht van 2500kg.
Let wel geldt alleen voor de kenteken en trekhaak, niet wat ik met mijn rijbewijs mag.

Of de regels moeten recent veranderd zijn.

fb

[ron 109LPG]

Beste Frans,
De regels zijn niet veranderd, maar wat jij aangeeft mag niet!
Het is een economisch delict en ik zou dus maar uitkijken voor dat je me die combinatie op de weg gaat.
Overigens was dit al in 1984 zo dus niet echt kort geleden veranderd.
Ron & Laura

[Frans Bonnes]

Ron, even voor de duidelijkheid.

Caravan = aanhanger


Tot hoeveel kilo mag ik mijn caravan beladen?

De autoriteiten letten zeer streng op mogelijke overbelading van de caravan. Op uw Voertuigbewijs of op het aanvullingsblad staat precies hoeveel uw auto mag trekken. In alle gevallen geldt dit trekgewicht, en NIET de totale capaciteit van uw caravan.

Dus als er op uw Voertuigbewijs staat dat u 950 kilo mag trekken, maar de caravan kan beladen worden tot 1050 kilo, dan mag u de caravan dus slechts beladen tot 950 kilo. Van belang is tevens wat de categorie op uw rijbewijs is.

[www.rdw.nl]

Frans Bonnes

[Ron109LPG]

Beste Frans,
Leuk dat RDW dat verkondigt, echter de wet verteld wat anders. Waar komt deze wet vandaan? Heel simpel uit het vrachtwagen gebeuren!
Immers daar wordt regelmatig van vrachtwagen gewisseld en de beambte aan de weg kan zo niet direct zien of het geheel te zwaar is voor de trekker!
Gevolg heel simpel Als je een wagen hebt die 1500 KG mag trekken (volgens kenteken) Dan mag het maximum toelaatbaar totaal gewicht op het kenteken van de aanhanger niet boven dat gewicht uit komen! Dit alles ongeacht het op dat moment geldende totaal gewicht en nog afgezien van de 10% regel.
Van mij mag je doen wat je wilt maar wees niet verbaasd als dat een keer verkeerd uitpakt.
Om te voorkomen dat we hier op de site in een nietes welles gebeuren uitkomen, mail ff.
Met vriendelijke groet,
Ron & Laura

[jan-]

Dit geldt alleen voor Rijbewijs B.
Heb je BE dan mag je ook een aanhanger trekken met een hoger max toelaatbare massa mits je deze niet zwaarder belaadt dan het het totaal gewicht dat je auto mag trekken. Je moet dit bewijzen met een weegbriefje van een weegbrug!

Tot januari 2013 gelden de volgende regels:

B rijbewijs:
- Aanhanger incl laadvermogen niet zwaarder dan het max trekgewicht (geremd) op kenteken auto.
- Aanhanger incl laadvermogen niet zwaarder dan trekkend voertuig
- Combinatie niet zwaarder dan 3500kg

BE rijbewijs:
- Aanhanger niet zwaarder beladen dan het max trekgewicht (geremd) op kenteken auto. (bewijzen met weegbriefje)

Vanaf 2013 veranderd er nogal wat (in het voordeel van B rijbewijs bezitters) ivm europese regels.

B rijbewijs na januari 2013:
- Combinatie Aanhanger incl. laadvermogen + auto niet zwaarder dan 3500kg
- Aanhanger niet zwaarder beladen dan het max trekgewicht (geremd) op kenteken auto. (bewijzen met weegbriefje)

B+ (vanaf 2013)
- De nieuwe rijbewijscategorie B+ (code 96) geldt voor personenauto's met een aanhanger zwaarder dan 750 kg en een totaal combinatie gewicht tussen de 3.500 kg en 4.250 kg.

BE (vanaf 2013)
- Het maximale gewicht van een aanhanger of oplegger bij rijbewijscategorie BE wordt beperkt tot 3.500 kg.

[vossehoff]

Jan ... je bent wat laat met je bericht.

gr Niels

[jan-]

Ja klopt,

Nice to know dat er nieuwe regels aankomen, toch?

[Frans Bonnes]

Ja, alleen jammer dat je met die nieuwe regels toch niet meer achter je landrover mag hangen.
De nieuwe regels gelden alleen voor het rijbewijs en niet voor de auto.

fb

[jan-]

Jawel Frans,

Heb je namelijk Rijbewijs B en een series land rover softtop zoals ik met een gewicht van +/- 1500kg

Dan mocht je max een aanhanger van 1500kg incl laadvermogen achter je landrover hangen.

vanaf 2013 mag je dus 3500 -1500 = 2000 kg achter je landrover (mits hij 2000 op kenteken mag trekken en dat mag hij)

In de praktijk komen aanhanger met een toegestane totaal massa van 1500kg niet of nauwelijks voor en zijn ze meestal 2000kg incl laadvermogen (standaard tandemasser).

Kortom een flinke vooruitgang voor de B rijbewijs bezitters!



1 keer gewijzigd. Laatste wijziging: 06/08/2012 22:02 door jan-.

[Marijn & Simba]

Hmmm... Europese regels zei je he... dan zou dat in DE ook gaan gelden.... hmmm...
Hier worden tandemassertjes met 1,2ton laadvermogen gewoon verkocht... interesting.
Even navragen bei het Strassenamt. Zou betekenen dat ik niet meer zo vaak de regeltjes overtreedt, als ik mag rijden met wat mijn auto kan trekken.

Marijn & Simba & Serious

Since I've got my Land Rover, my other car needs therapy.

prikavatar.jpg --> mod_embed_images_loadimage('056073fbca1f163002b87fd8610ef705', 'http://landrover.startpagina.nl/prikbord/addon.php?1162,module=embed_images,url=http%3A%2F%2Fi777.photobucket.com%2Falbums%2Fyy53%2Fatmosferic%2FLand%2520Rover%2520-%2520Simba%2Fprikavatar.jpg', 'http://i777.photobucket.com/albums/yy53/atmosferic/Land%20Rover%20-%20Simba/prikavatar.jpg', 'http://landrover.startpagina.nl/prikbord/addon.php?1162,module=embed_images,check_scaling=1,url=http%3A%2F%2Fi777.photobucket.com%2Falbums%2Fyy53%2Fatmosferic%2FLand%2520Rover%2520-%2520Simba%2Fprikavatar.jpg', '', 15795187, 600, 600, 'Loading image ...', false);

[camprover]

Als je veel trekgewicht op kenteken nodig hebt is het ook een optie om naar een vroege defender 90 te kijken. Die zijn veelal veel gemakkelijker met 3500 kg trekgewicht op kenteken te vinden. Wat een series mag trekken hangt idd van de trekhaak af, maar wat hij in de praktijk kan trekken is veelal van de staat van de motor en aandrijflijn afhankelijk voor het vermogen, maar ook van de veren/bushes/banden voor de wegligging. Dat is zo verschillend dat dat niet vooraf te zeggen is...

[Marchel]

Hoi,

Normaal mag een series 3 2000kg geremd trekken. Bij de RDW en via verschillende import kommen er veel verschillende gewichten voor van 1500kg, 2000kg en soms 3500 kg.

Groeten,

Marchel

[Schroten]

Ik ben even benieuwd waar deze gegevens (van de wijziging) vandaan komen?
Als ik dit zo lees gaat er nogal wat veranderen voor de mensen die met BE-opleggers rijden (vaak zwaarder dan 3½ ton)

groet
Hans

[Rudolff]

Mijn engelse series 3 109 werd door de RDW zonder problemen op 3500 kg gezet. Als ik naar de trekhaak kijk is het niks bijzonders, gewoon met 2M12 bouten gemonteerd en geen enkel typeplaatje erbij. Blijkbaar waren de engelse papieren voldoende. Ik mocht ook kiezen,12 of 9 personen op het kenteken. Ik heb maar 9 gekozen anders had ik misschien een busrijbewijs nodig..

Ervaring heb ik ook met het trekken van een autoambulance met een auto erop. De remweg, die moet je in de gaten houden, verder haaltie prima 80 met zijn 2.25 dieseltje. 90 is sowieso voor een series 3 geen prettige snelheid gezien zijn prima geluidsproductie....

Wel mooi dat de regelgeving wat ruimer wordt want ik heb rijbewijs B, en met bovenstaande combinatie zat ik officieel niet goed. Mijn vrouw daarintegen heeft net iets eerder haar rijbewijs gehaald. Toen kreeg je E er gewoon bij. Het idiote is nu dat als ik aangehouden zou worden, ik mijn vrouw het stuur kan overgeven zonder dat ze ook maar 1 meter achteruit kan rijden, maar wel het papiertje heeft. Nou ja er is wel meer gek in dit land....

De oorspronkelijke vraagsteller heeft hier niets meer aan, die rijdt al 5 jaar rond met zijn droomauto hoop ik, maar het item leeft nog wel.

Groet Ruud

[jan-]

Nou, ik heb bij landrover nl ook even een verklaring aangevraagd voor mijn series met 2.5na motor om het trekgewicht op kenteken te krijgen. Ik zal wel zien welk gewicht ik erop krijg.

[jan-]

Gisteren de trekgewicht verklaring van Land rover Nederland gekregen.

Series 3 109 ex def.
ongeremd 750kg
geremd 3500kg!!

Heb er wel een 2.5na is liggen

[Hendrik "Blue-Box"]

Misschien een stomme vraag.........

Welke trekhaak ga je dan monteren?
En hoe zwaar mag deze belast worden?


Bij mijn weten is er in NL voor de Series alleen een Brink haak goedgekeurd met maximaal 2 ton......
Mogelijk is dit achterhaald maar als dat niet zo is heb je niets aan die 3.5 ton.

Met groet,
Hendrik “Blue-Box”

veel foto's van onze nieuwe plek in Frankrijk: www.swane.fr
En natuurlijk de Land Rover foto's

mini5.jpg --> mod_embed_images_loadimage('e3a27d0186ab0ae2cff5733e4df15aec', 'http://landrover.startpagina.nl/prikbord/addon.php?1162,module=embed_images,url=http%3A%2F%2Fwww.swane.nl%2FHendrik%2Ffoto%2Fbluebox%2Fmini5.jpg', 'http://www.swane.nl/Hendrik/foto/bluebox/mini5.jpg', 'http://landrover.startpagina.nl/prikbord/addon.php?1162,module=embed_images,check_scaling=1,url=http%3A%2F%2Fwww.swane.nl%2FHendrik%2Ffoto%2Fbluebox%2Fmini5.jpg', '', 15804616, 600, 600, 'Loading image ...', false);

[jan-]

Klopt,

Ik ga uiteraard wel op zoek naar een alternatief voor de brinks, wie weet. Het scheelt wellicht weer een boete als je overbeladen bent als er 3,5 ton op kenteken staat.

[jamaar]

als er geen type plaatje op staat mag je max 750 kg trekken.
voor de serie 3 is er maar 1 fabrikant en die maakt trekhaken max 2000kg
dus als jij aangehouden word ben je de pineut en als je een ongeluk veroorzaakt, niet verzekert.
de politie geeft bij een ongeluk aan de verzekering door dat er iets niet in orde is met het voertuig.
750kg verklaard ook die twee lullige M12 boutjes
de brink trekhaak zit met 4 bouten vast

De wet stelt eisen aan de trekhaak die onder de auto is aangebracht. Hierin staan ze op een rij.
Eisen aan de trekhaak
Typeplaatje van een trekhaak

De eisen die aan een trekhaak worden gesteld zijn de volgende:

de trekhaak moet een typekeuring hebben. Dit staat op het typeplaatje van de trekhaak. Ontbreekt het typeplaatje, dan mag alleen een aanhangwagen worden getrokken die inclusief de lading niet meer weegt dan 750 kg. Bovendien mag de aanhangwagen inclusief lading niet meer wegen dan de trekkende auto op dat moment weegt;

bron ANWB



1 keer gewijzigd. Laatste wijziging: 10/08/2012 20:29 door jamaar.